مبانی نظری حیطه های رشد و شکوفایی مسلمانان، عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی

مبانی نظری حیطه های رشد و شکوفایی مسلمانان، عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی

مشخصات محصول:
توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

خلاصه ای از کار:

حیطه های رشد و شکوفایی مسلمانان

خورشید اسلام که در اوایل قرن 7 میلادی درخشید، خود یکی از سرچشمه‌های فکری و فرهنگی بشر بود، این چشمه، جوشش خود را از قلب جزیره العرب آغاز نمود و طولی نکشید که موّاج شد^[1]

درخشش تمدنی  فوق‌العاده که «لوبون » فرانسوی را این گونه به تحسین واداشت: «در روزگاری که اروپا در تاریکی جهالت به سر می‌برد و هیچ بهره‏ای از تمدن نبرده بود، اسلام توانست نور علم و دانش و تمدنی جذاب را در دو مرکز اصلی خلافت اسلامی بغداد و قرطبه به نمایش بگذارد، و مانند دو چراغ فروزان به سراسر جهان پرتوافکنی کنند».^[2] ترقی و تمدن اسلامی از وقتی شروع می‌شود که فتوحات مکی به پایان می رسد، لیاقت و استعدادی را که تا آن وقت صرف جهانگیری نموه بودند تمام آن را از حالا بطرف علم و ادب و صنعت و حرفت معطوف داشتند و آنها همینطور که در فتوحات با یک قدم سریعی پیشرفت حاصل کردند در تاسیس تمدن هم با همن قدم های سریع پیشرفت کرده و جلو رفتند.^[3]

با این پیش زمینه، به عناصر مهمی که در تمدن سازی در سرزمنی اسلامی تاثیر داشته اند پرداخته می شود:

الف- فرهنگی- علمی 

روزگاری تمدن اسلامی در اوج عظمت و کمال علمی و فرهنگی در جهان قرار داشت و نه تنها دنیای اسلام را متحول کرد؛ بلکه به هر سرزمینی که پای نهادند، آن سرزمین را نیز تحت تاثیر علم و فرهنگ خویش  به سوی اعتلا پیش بردند؛ چنان که «اعراب توانستند در مدت چند قرن اسپانیا را از نظر علمی و اقتصادی یکسره زیر و رو کنند و آن را در رأس تمام ممالک اروپایی درآورند، و تنها به پیشرفتهای علمی و اقتصادی اکتفا نکردند، بلکه در جنبه‏های اخلاقی مردم نیز مؤثر بودند.»^[4] …………..

……………

1- شکل گیری روحیه علم آموزی در بین مسلمین

..................

2- عقلانیت متعامل با نقل

......................

3- توجه به دستاوردهای فکری ملل و نحل دیگر

...................

1) ترجمه و تقلید

.......................

2( بومی سازی

....................

4- شکل گیری علوم و دانشمندان در اسلام

...................

1) علوم اسلامی

..................

2) علوم دیگر و دانشمندان مسلمان این عرصه

بی گمان عرصۀ علوم خاص اسلامی، تنها حوزه پیشرفت برای مسلمین نبود؛ و مسلمین در علومی که در غیر از حوزه دینشان بود به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافتند و دانش خود را به دیگر نقاط نیز صادر کردند. به قول دکتر هونکه: «تمدن اسلامی کشف ها و اختراعهای پرانبهای بی شماری در همۀ بخشهای علم تجربی، که اکثر آن ها را بعدها نویسندگان اروپایی دزدانه به حساب خودشان گذاشته انذ به مغرب زمین هدیه کرده است.»^[5]

1. شیمی

....................

2.  مکانیک

................

3. ریاضیات

..................

4. طب

..............

5. نجوم

.................

4- تأسیس مراکز علمی

با استقرار نظام نوبنیاد اسلامی و تکامل درونی این اجتماع، به تدریج نهادهای آموزشی به وجود آمد که نقش مهمی در پرورش و گسترش علوم و فنون داشت؛ از جمله:

1) بیت الحکمه

نخستین مرکز مهم علمی که برای ترویج و پرورش علوم، در تمدن اسلامی به وجود آمد، بیت‌الحکمه بود، که در بغداد به تاسیس شد. این مرکز که با هزینه دولتی اداره می شد، محل اجتماع دانشمندان و پژوهشگران و به ویژه مترجمان شایسته‌ای بود که کتاب‌های علمی و فلسفی را به عربی ترجمه می کردند. اساس بیت‌الحکمه را هارون الرشید پایه‌ریزی کرده بود و پس از آن منصور عباسی، که در زمان وی کار ترجمه آغاز شده بود، دستور داد کتاب‌هایی از زبان‌های دیگر به عربی ترجمه شوند ودر زمان مأمون بیت الحکمه توسعه یافت^[6]................

.............

2) نظامیه

...............

3) کتابخانه‌ها 

.............

4) حوزه های علمیه و دانشگاه‌ها

...............

ب- تربیتی- اخلاقی

جوامع اسلامی از نظر اخلاقی و فرهنگی در مرتبه بسیار بالاتری از سایر کشورها قرار دارند. و این اعترافی ست که خود اروپاییان کرده اند. لوبون، در نگارش خود م از قول مسیو بارتلمی سن هیلر می‌گوید:« از معاشرت با عرب و تقلید از مسلمین ، اخاق و عادات رذیله امرا و اشراف ما ر قرون وسطی اصلاح شد زیررا پیشینیان ما از آنان اخلاق ستوه و صفات حمیده که مخصوص ملل زنده جهان است آموختند، و آیا مدهب نصارا با آن که ازنظر تعلیمات اخلاقی دارای مقام ارجمندی است، می توانسته درگذشته، چنین روح اخلاقی ایجاد کند، هنوز محل تردید است»^[7] اقبال تاریخ نویسان غربی به اخلاق مسلمین نشان می دهد که مسلم چقدر رفتار اسلامی را در تمام اعمالشان مد نظر داشته اند. اگر چه اخلاق مسلمین را نمیتوان از بین کتاب ها کشف درستی کرد، پرا که به قول پوستاو لوبون: «برای کشف روح اخلاقی یک قوم باید دید که افراد آن قو چه خصایل و صفاتی را دارا هستند نه این که در کتاب مذهبی چه اخلاقی به آن ها تعلیم داده شده است.»^[8]

1- تشکیل پایه‌های خانواده

................

2- عرفان عملی و عرفا

..............

3- مسجد مرکز تربیت

..................

4- سیرۀ عملی علمای این عرصه

...............

5- اخلاق در بین مسلمین

...................

ج-  اجتماعی- سیاسی

با آمدن اسلام در سرزمین عربستان، و ایجاد علقه های ایمانی بین مسلمین، تمدن اسلامی از زوایای گوناگون شاهد رشد  بود و یکی از مهمترین عرصه ها در سیاست بود:

1- گسترش مناطق تحت تسلط

در قرن اول هجری مسلمانان،( حدودد 610 میلادی) در سایه  ایمان و جهاد، مرزهای شبه جزیره عربستان را درنوردیدند. این قرن شاهد بیشترین فتوحات برای مسلمین بود به طوری که تا قبل از پایان قرن مذکور مسلمانان توانستند از شمال غرب خود را به مراکش و الجزایر کنونی که زیر سلطه روم شرقی قرار داشت برسانند و زمینه را برای ورود به قاره اروپا از طریق اسپانیای کنونی فراهم آورند. همچنین از سمت شرق و شمال شرقی به ساحل رود سند و ماراءالنهر که در اختیار ساسانیان و ترکان بود دست یافتند و بدین ترتیب....................

...................

2- ثبات حاکمیت

.................

3- سازمان های اداری و اجتماعی

.............

3) تشکل های بین المللی جهان اسلام

.......................

ج- اقتصادی

..................

در واقع زیر سایۀ همین رونق اقتصادی بود كه حاكمیت و اقتدار در كشورهای اسلامی، ثبات پیدا كردو هزینه‌های لازم برای فعالیت‌های علمی و ساخت‌وساز كتابخانه‌ها، رصدخانه‌هاو...فراهم گشت و امنیت سیاسی و فراوانی برای دانشمندان به وجود آمد؛ با وجود راههای امن، سرمایه‌گذاری رونق گرفت وامكان سفرهای علمی به وجود ‌آمد. در نتیجه رونق اقتصادی شهرهای اسلامی، شهرنشینی گسترش یافت و نهادهای شهری نیز توسعه پیدا كردندبه حدی که، بغداد در قرن دهم میلادی بزرگترین شهر جهان به شمار می‌رفت.^[9]

1- تجارت

..................

2- منابع طبیعی

..............

3- کشاورزی

..................

منابع:

قرآن

نهج البلاغه

1- آمدی ، عبدالواحد ابن محمد تمیمی،  غررالحکم و دررالکلم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1364

2-آشكار، ژیلبر، جدال دو توحش: 11 سپتامبر و ایجاد بی‌نظمی نوین جهانی،مترجم:حسن مرتضوی، تهران: اختران، 1384

3- اگریدی، جوان، مسیحیت و بدعت ها، ترجمه عبدالرحیم سلیماانی اردستانی، قم، موسسه فرهنگی طه چ 2 ، 1384

...........................

...............................

[1]- شریف، میان محمد، منابع فرهنگ اسلامی،  ترجمه سید جلیل خلیلیان، تهران، 1359، ص 16

[2]- گوستاولوبون،تاریخ تمدن اسلام و عرب، ترجمه محمدتقى فخر داعى گیلانى، انتشارات افراسیاب، 1380، ص 204.

[3] - پیشین

[4]-  گوستاو لوبون، تاریخ تمدن اسلام و عرب ، افراسیاب، ص 341.

[5] -زیگرید هونکه، فرهنگ اسلام در اروپا،ص 420

[6] - علی رفیعی علامرو دشتی ، درآمدی بر دایره المعارف کتاب خانه های جهان، ، قم، 1374، ص 42و 43

[7] - تاریخ تمدن اسلام و عرب، انتشارات افراسیاب، چ2،  1380،  ص 722

[8] - گوستاو لوبون، تاریخ تمدن اسلام و عرب، ص 534

[9] - پیشین، ص297