پایان نامه برنامه ریزی استراتژیک شرکت صنعت چوب شهید باهنر با رویکرد ترکیبی تحلیل SWOT و AHP

پایان نامه ی دانلودی بررسی برنامه ریزی استراتژیک شرکت صنعت چوب شهید باهنر با استفاده از رویکرد ترکیبی تحلیل سوات (SWOT) و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته MBA

Strategic Planning of Shahid Bahonar Wood Industry Company using a combined SWOT analysis and AHP

بخشهایی از متن پایان نامه

سبک های مختلف برنامه ریزی استراتژیک و تعیین استراتژی های سازمانی

در سازمان های مختلف تعیین استراتژی به سبک های مختلفی انجام می پذیرد، در بعضی از سازمان هایی که مدیران فعال مایشاء می باشند، تعیین اهداف کلی و ماموریت های آینده سازمان بر اساس نظر شخصی و قضاوت فردی آنها صورت می پذیرد. در این شیوه برنامه ریزی، مدیر با اتکا به بینش و آگاهی خویش و قدرت خود در سازمان به تعیین استراتژی می پردازد. اخذ تصمیم در این سبک بیشتر جنبه اشراق و دریافت های ذهنی فرد مدیر را داشته و قاعده و ضابطه خاصی بر آن حاکم نیست. در سبکی دیگر مدیران با توجه به استراتژی های وضع شده قبلی با ایجاد تغییرات جزیی و تدریجی در آنها به تعیین استراتژی های سازمانی اقدام می کنند و در این سبک از تحولات گسترده و جهشی خبری نیست و سازمان خود را گام به گام و مرحله به مرحله با شرایط جدید تطبیق می دهد، شیوه تغییرات جزیی در تعیین استراتژی، مخاطره ی بسیار کمی را به همراه داشته، اما در مقابل سازگاری با شرایط متحول بیرونی به سرعت امکان پذیر نمی باشد. در سبکی دیگر به نام برنامه ریزی استراتژیک یا جامع، تعیین استراتژی های سازمانی بر اساس نظم و قاعده خاصی انجام می پذیرد و این راه مراحل ویژه ای بطور منظم را دنبال می کند. از آنجا که اتکا به نظرات فردی در تعیین استراتژی در شرایط متحول امروز کافی به نظر نمی رسد، سبک برنامه ریزی استراتژیک از سوی اغلب صاحب نظران مدیریت مفیدترین و موثرترین شیوه تعیین استراتژی قلمداد گردیده است. البته در موقعیت های خاص و استثنایی ممکن است شیوه نظر فردی یا تغییرات جزیی موثر واقع گردند ولی آنچه مدیران می توانند در اغلب موارد به کمک آن به تعیین استراتژی بپردازند برنامه ریزی استراتژیک است که در آن کوشش شده است ضمن استفاده از نقاط قوت سایر سبک ها به این کار نظم و قاعده داده و آن را طی مراحل منظم امکان پذیر سازد.

روش SWOT در برنامه ریزی استراتژیک

برنامه ریزی استراتژیک یا به عبارت کلی ترمدیریت استراتژیک نگاهی کل گرا، سیستمی، و دوربرد به برنامه دارد و می کوشد تا راهنمای عمل مدیران در افق های زمانی دورتر و حیطه های وسیع تر اجرایی باشد. البته در آغاز شکل گیری برنامه ریزی استراتژیک، برنامه ها برای دوره های زمانی 3 الی 7 ساله تنظیم می شدند و برنامه هایی که دارای پیش بینی های بلند مدت بودند، برنامه هایی کامل تر به حساب می آمدند.اما با گذشت زمان، به تدریج این مسئله مطرح شد که برنامه های استراتژیک، ضمن در نظر داشتن افق های زمانی بلند مدت، باید ضمن اجرا بتوانند تغییرات لازم را بر اساس شرایط جدید ایجاد کنند و صرفا تابع پیش بینی های قبلی نباشند.

برنامه ریزی استراتژیک به شکل های گوناگون و در قالبمدل هایی مختلف ارائه شده اند که در به یکی از متداول ترین آنها اشاره می کنیم. این مدلSWOT نامیده شده و که شامل بررسی های نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات است و عنوان آن از حروف ابتدای این چهار جزء گرفته شده است. در این مدل دو نوع بررسی صورت می گیرد؛ یکی بررسی درونی که در برگیرنده قوت ها و ضعف های داخلی سازمان است و امکان یک ارزیابی دقیق از منابع و محدودیت های سازمان را برای مدیریت فراهم میکند. بررسی درونی باید با واقع بینی انجام گیرد، بدین معنی که در براورد قوت ها اغراق نشود و ضعف های سازمان نادیده گرفته نشوند. در چنین شرایطی مدیریت می تواند امکانات و محدودیت های سازمان را به درستی شناسایی و برنامه ریزی صحیحی را تنظیم و اجرا کند.

تعیین استراتژی بهینه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

بر اساس آنچه که در فصول قبل گفته شد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی یکی از جامع ترین سیستم های طراحی شده برای تصمیم گیری با معیارهای چندگانه است زیرا این تکنیک امکان فرموله کردن مساله را بصورت سلسله مراتبی فراهم می کند و همچنین امکان در نظر گرفتن معیارهای مختلف کمی وکیفی را در مساله دارد این فرآیند گزینه های مختلف را در تصمیم گیری دخالت داده و امکان تحلیل حساسیت روی معیارها و زیر معیارها را دارد، علاوه بر این بر مبنای مقایسه زوجی بنا نهاده شده، که قضاوت و محاسبات را تسهیل می نماید همچنین میزان سازگاری و ناسازگاری تصمیم را نشان می دهد که از مزایای ممتاز این تکنیک در تصمیم گیری چند معیاره می باشد. اما بکارگیری این روش مستلزم چتدین گام می باشد که برای این پژوهش به منظور بررسی صحت و دقت محاسبات و انتخاب درست استراتژی های تعیین شده با روش AHP،انجام گام های مذکور یکبار توسط نرم افزار Microsoft Excel 2010 از طریق فرمول نویسی و محاسبه شاخص و نرخ ناسازگاری بین معیارهای اصلی و زیرمعیار ها و گزینه های مطرح شده در درخت تصمیم و بار دیگر توسط نرم افزار تحلیل سلسله مراتبی Expert Choice 11 صورت گرفته است.

فهرست مطالب پایان نامه

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1 پیشگفتار 2

1- 2 مقدمه 2

1- 3 بیان مسئله 2

1- 4 اهمیت و ضرورت تحقیق 3

1- 5 هدف کلی و اهداف جزئی 4

1- 6 چارچوب نظری و مدل تحلیلی تحقیق 5

1- 7 سوالات تحقیق 6

1- 8 مفروضات تحقیق 6

1- 9 قلمرو تحقیق 6

1- 9-1قلمرو موضوعی 6

1-9-2قلمرو مکانی 7

1-9-3قلمرو زمانی 7

1- 10 ساختار پایان نامه 7

فصل دوم: ادبیات و پیشینه ی تحقیق

2-1مقدمه 10

2-2تعاریف 10

2-2-1 برنامه ریزی 10

2-2-2 استراتژی 11

2-2-3 مدیریت استراتژیک 12

2-2-4برنامه ریزی استراتژیک 12

2-2-5 استراتژیست 13

2-2-6 بیانیه مأموریت 14

2-2-7 چشم انداز 14

2-2-8 هدف های بلند مدت 14

2-2-9 نقاط قوت و ضعف داخلی 14

2-2-10 فرصت ها و تهدیدات خارجی 15

2-2-11تجزیه و تحلیل محیطی 15

2-3 ضرورت برنامه ریزی استراتژیک 15

2-4 مزایای برنامه ریزی استراتژیک 16

2-5 سبک های مختلف برنامه ریزی استراتژیک و تعیین استراتژی های سازمانی 16

2-6 سطوح مدیریت استراتژیک 17

2-7فرآیند مدیریت استراتژیک 18

2-7-1 تدوین استراتژیها 19

2-7-2 اجرای استراتژیها 19

2-7-3 ارزیابی استراتژیها 20

2-8 وجوه افتراق برنامه ریزی استراتژیک و برنامه ریزی عملیاتی 21

2-9 روش SWOT در برنامه ریزی استراتژیک 21

2-10 مقدمه 23

2-11تاریخچه برنامه ریزی استراتژیک 23

2-11-1مدیریت استراتژیک در ایران 25

2-12شیوه ها و مدل های برنامه ریزی استراتژیک 26

2-12-1مأموریت سازمان یا شرکت 28

2-12-2مقایسه چشم انداز های سازمان با مأموریت سازمان 29

2-12-3 اجزای تشکیل دهنده مأموریت سازمان 29

2-12-4 تجزیه وتحلیل محیطی 30

2-12-4-1 بررسی محیط خارجی 31

2-12-4-1-1بررسی عوامل خارجی 31

2-12-4-1-1-1روش اول 32

2-12-4-2بررسی محیط داخلی 43

2-12-4-2-1بررسی عوامل داخلی 43

2-12-5 هدف های بلند مدت 49

2-12-5-1ماهیت هدف های بلند مدت 50

2-12-6انواع استراتژی ها 50

2-12-6-1استراتژی های یکپارچگی 50

2-12-6-1-1 یکپارچگی عمودی به بالا 50

2-12-6-1-2یکپارچگی عمودی به پایین 51

2-12-6-1-3یکپارچگی افقی 51

2-12-6-2استراتژی های متمرکز 51

2-12-6-2-1رسوخ در بازار 51

2-12-6-2-2توسعه بازار 51

2-12-6-2-3 توسعه محصول 52

2-12-6-3استراتژی های تنوع 52

2-12-6-3-1تنوع همگون 52

2-12-6-3-2تنوع ناهمگون 52

2-12-6-3-3تنوع افقی 52

2-12-6-4استراتژی های تدافعی 53

2-12-6-4-1مشارکت 53

2-12-6-4-2کاهش 53

2-12-6-4-3واگذاری 53

2-12-6-4-4انحلال 53

2-12-6-5استراتژی های عمومی مایکل پورتر 53

2-12-6-5-1رهبری هزینه ها 54

2-12-6-5-2تمایز 54

2-12-6-5-3متمرکز 54

2-13بررسی و انتخاب استراتژی 55

2-13-1فرآیند ارائه و انتخاب استراتژی ها 55

2-14تصمیم گیری به روش تحلیل سلسله مراتبی 56

2-14-1مقدمه 56

2-14-2مفاهیم 56

2-14-2-1تاریخچه 56

2-14-2-2انواع حالت های تصمیم گیری 57

2-14-2-3مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی 58

2-14-2-3- 1- سازگاری در قضاوت ها 61

2-14-2-4اصول فرآیند تحلیل سلسله مراتبی 62

2-14-2-5- مزایای فرآیند تحلیل سلسله مراتبی 63

2-15پیشینه تحقیق 65

2-16جمع بندی فصل 81

فصل سوم: روش تحقیق

3-1مقدمه 84

3- 2روش شناسی تحقیق 84

3- 2- 1 روش تحقیق 84

3- 2- 2جامعه آماری تحقیق 86

3- 2- 3حجم نمونه و شیوه نمونه گیری 86

3- 2- 4ابزار و شیوه گرد آوری داده ها 86

3- 2- 4- 1روش گردآوری اطلاعات 86

3- 2- 4- 2ابزار گردآوری اطلاعات 86

3- 2- 5روایی و پایایی پرسشنامه 87

3- 2- 6تجزیه و تحلیل اطلاعات 87

3- 3چارچوب جامع تدوین استراتژی 88

3-3-1 مرحله ورودی 88

3-3-1-1 بیانیه مأموریت 89

3-3-1- 1-1فرآیند تعیین و ارزیابی مأموریت سازمان 89

3-3-1-2 بررسی عوامل خارجی 90

3-3-1-2-1ابزارهای بررسی محیط خارجی 91

3-3-1-2-2ماتریس اولویت عوامل خارجی (تشخیص عوامل استراتژیک خارجی) 91

3-3-1-2-3عوامل استراتژیک خارجی 92

3-3-1-2- 4ماتریس ارزیابی عوامل خارجی 93

3-3-1-3 بررسی عوامل داخلی 94

3-3-1-3-1ابزارهای بررسی محیط داخلی 95

3-3-1-3-2ماتریس اولویت عوامل داخلی( تشخیص عوامل استراتژیک داخلی) 95

3-3-1-3-3ماتریس ارزیابی عوامل داخلی 96

3-3-1- 4- وضعیت رقابتی( ماتریس بررسی رقابت) 98

3-3-1- 5اهداف بلند مدت 99

3-3-1-5-1ویژگی اهداف بلند مدت 100

3-3-1-5-2دامنه اهداف بلند مدت 101

3-3-1-5-3حوزه های اهداف بلند مدت 101

3-3-2مرحله تطبیق یا مقایسه 102

3-3-2-1ماتریس عوامل داخلی خارجی 103

3-3-2-2ماتریس بررسی موقعیت استراتژیک داخلی خارجی شرکت 104

3-3-2-3 ماتریس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدات 107

3-3-3مرحله تصمیم گیری 111

3-4تعیین استراتژی های بهینه با استفاده از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) 111

3-5 روش تحلیل سلسله مراتبی 114

3-5-1سازگاری در قضاوت ها 117

3-6الگوی نهایی تحقیق و مراحل انجام آن 118

3-7جمع بندی فصل 119

فصل چهارم: محاسبه و یافته های تحقیق

4-1مقدمه 122

4-2داده های گرد آوری شده مرحله ورودی مدل 122

4-2-1معرفی شرکت تخته شهید باهنر گرگان 122

4-2-2چشم انداز شرکت 123

4-2-3بیانیه مأوریت شرکت 123

4-2-3-1 بیانیه مأموریت شرکت تخته شهید باهنر گرگان 125

4-2-4شناسایی عوامل موثر داخلی و خارجی 126

4-2-4-1ماتریس اولویت عوامل داخلی( تشخیص عوامل استراتژیک داخلی) 131

4-2-4-2ماتریس اولویت عوامل خارجی (تشخیص عوامل استراتژیک خارجی) 133

4-2-5ماتریس های ارزیابی عوامل موثر داخلی و خارجی 134

4-2-6 وضعیت رقابتی 136

4-2-6-1تبلیغات 137

4-2-6-2کیفیت محصول 137

4-2-6-3قیمت رقابتی 137

4-2-6-4برند 137

4-2-6-5وضعیت مالی 138

4-2-6-6وفاداری مشتریان 138

4-2-6-7کانال های توزیع 138

4-2-6-8سهم بازار 138

4-2-7 اهداف بلند مدت 139

4-3مرحله تطبیق یا مقایسه 142

4-3-1ماتریس عوامل داخلی خارجی 142

4-3-2ماتریس تجزیه و تحلیل محیطی (ماتریس سوات) 143

4-3-2-1تجزیه و تحلیل بر اساس SWOT و پیشنهاد استراتژی 144

4-3-3بررسی موقعیت استراتژیک داخلی و خارجی شرکت 152

4-3-5بررسی استراتژی های مختلف در شرکت تخته شهید باهنر گرگان 154

4-4- مرحله تصمیم گیری و انتخاب استراتژی 156

4-4-1- تعیین استراتژی بهینه با استفاده از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) 156

4-4-2 تعیین استراتژی بهینه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) 169

4-4-2-1ساخت سلسله مراتبی یا درخت تصمیم 169

4-4-2-2قضاوت ترجیحی (مقایسات زوجی) 172

4-4-2-3محاسبات وزن های نسبی 173

4-4-2-3-1سازگاری در قضاوت ها 173

4-4-2-4 ادغام وزن های نسبی 181

4-4-3 جمع بندی فصل 192

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1: نتیجه گیری 198

5-1-1:شناسایی نقاط قوت 198

5-1-2: شناسایی نقاط ضعف 198

5-1-3: شناسایی فرصت های محیطی 199

5-1-4: شناسایی تهدید های محیطی 200

5-1-5:استراتژی های مطرح شده 201

5-2:استراتژی های پیشنهاد شده 202

5-2-1:اولویت بندی استراتژی های پیشنهادی بر اساس ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) 202

5-2-2: اولویت بندی استراتژی های پیشنهادی بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 203

5-2-3: بررسی اهم استراتژی های پیشنهاد شده 205

5-3:چند موضوع قابل توجه در مورد اجرای پروژه 206

5-4: پیشنهادات 207

5-4-1: پیشنهادات برای فعالیت های آتی شرکت 207

5-4-2: پیشنهادات برای فعالیت های علمی 207

پیوست، منابع و مآخذ

منابع فارسی

منابع لاتین

چکیده

تغییرات در محیط های سازمانی (درون و برون) از مهم ترین ویژگی های مورد توجه مدیران و برنامه ریزان استراتژیک می باشد لذا مدیران با این چالش رو به رو هستند که چگونه با آنها مواجه شوند تا آسیب پذیری سازمان را کاهش دهند از طرفی نیز امروزه بیشتر سازمان ها برای افزایش توانمندی ها، رشد و بقای بلند مدت و کاهش ریسک عملیات خود نیازمند تدوین برنامه ریزی استراتژیک می باشند. در پژوهش پیش رو محقق کوشیده است تا با استفاده از فنون برنامه ریزی استراتژیک اعم از شناسایی عوامل داخلی ( نقاط قوت و نقاط ضعف) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) اهداف بلند مدت شرکت مذکور را مورد رصد و ارزیابی قرار دهد اما برای دستیابی به این اهداف، فقدان در شناسایی اهمیت رتبه بندی برای فاکتورهای تجزیه و تحلیل محیطی، سبب گردید تا محقق، به منظور بهسازی تجزیه و تحلیل SWOT با استفاده ازترکیب تصمیم گیری چند معیاره به نام (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) را پیشنهاد دهد. با استفاده ازاین روش امکان مقایسه بین فاکتورها یا معیارها به منظور اولویت بندی آنها و بکارگیری آنها در قالب داده ها و ارزش های محاسبه فراهم میشود و هدف از اجرای ترکیب این روش (روش ترکیبی) به منظور بهبود کمی برنامه ریزی استراتژیک بوده است تا بتوان در پایان پس از تعیین استراتژی ها، علاوه بر اولویت بندی صورت گرفته توسط ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM و مقایسه آنها با اولویت بندی فاکتورهای موثر در برنامه ریزی از طریق فرآیند تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی AHP، راهکار های مناسب پیشنهاد داده شود.

واژگان کلیدی: برنامه ریزی استراتژیک، تجزیه و تحلیل محیطی، فرآیند تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی