پایان نامه بررسی مقایسه ی تأثیر تمرین های پلایومتریکی در آب و خشکی بر توان بی هوازی ناجیان غریق

در 110 صفحه ورد قابل ویرایش 

مقدمه: 

بهبود در رکوردهای ورزشی مدیون پژوهش های متخصصان  در زمینه های مختلف تربیت بدنی و علوم ورزشی است. یکی از این زمینه ها که پژوهش های بسیاری نیز در آن صورت گرفته، علم تمرین وابسته به فیزیولوژی ورزش می باشد.

ورزشکاران و قهرمانان رشته های مختلف ورزشی با توجه به ماهیت رشته ورزشی خود از نظر عوامل مختلف آمادگی جسمانی و حرکتی دارای نیازها و اولویت های ویژه ای می باشند.

به عبارت دیگر، هر یک از رشته های ورزشی  به یکی از عوامل قدرت، استقامت، توان، انعطاف پذیری، سرعت  و یا تلفیقی از آن ها نیاز دارند که با توجه به نوع رشته ورزشی با یکدیگر متفاوتند (حسینی، 1377 ).

قدرت عضلانی، پایه و اساس برنامه های بدن سازی و آمادگی جسمانی بوده که در رشته های مختلف ورزشی جایگاه خاصی دارد. به  عنوان مثال: در رشته ورزشی شنا و نجات غریق علی رغم نیازی که به عامل قدرت احساس می شود، عامل سرعت در اولویت بعدی  قرار می گیرد (کاستیل و همکاران، 1369).

یکی از مهم ترین عوامل موفقیت ورزشکاران در رشته های سرعتی، برخورداری از توان بی هوازی و سرعت عکس العمل بالاست. از آنجا که فعالیت هایی نظیر شنای سرعت، وزنه برداری، دوومیدانی و به طور کلی ورزش­های سرعتی نیاز به تولید نیروی بیشینه عضلانی دارند،  برای تامین انرژی موردنیاز خود شدیداًً به دستگاه فسفاژن[1] (آدنوزین تری فسفات- فسفوکراتین) متکی هستند. تمرین های سرعتی بی هوازی علاوه بر کسب قدرت، با ایجاد تغییراتی در کارایی حرکت، ظرفیت انرژی زایی هوازی و ظرفیت تامپونی، باعث بهبود در اجرای مهارت شده و در

رویدادهای ورزشی که فوق العاده بی هوازی هستند،  خستگی را به تعویق می اندازد(ویلمور و همکاران، 1384).

یکی از بهترین شیوه­های افزایش توان بی­هوازی در رشته­های سرعتی، تمرین­های نسبتاًًً جدیدی به نام پلایومتریک[2]است است (ماساموتو و همکاران 2003، رابینسون و همکاران2004، میلر2002، مقدم1381). این تمرین­ها اولین بار توسط والری بورزوف[3] از قهرمانان رشته­ی دوومیدانی اجرا شد و منجر به رسیدن وی به عرصه­ی قهرمانی در دوومیدانی گردید و  سپس، پژوهش­های بیشتری در جهت تأثیر این شیوه­ی­ تمرینی در سایر رشته­های ورزشی نیز شروع شد(رادکلیف و همکاران، 1381). اصطلاح پلایومتریک اولین بار در سال 1975به وسیله­ی فرد ویلت[4]، یکی از مربیان دوومیدانی به وجود آمد که از دو واژه­ی پلایو + متریک به معنای فزایندگی قابل ارزیابی گرفته شده است.

 مزیت این نوع تمرین­ها در این است که موجب آمادگی دستگاه عصبی- عضلانی می­شود و در نتیجه به ورزشکار اجازه می­دهد تا در فعالیت­هایی که همراه با تغییر جهت هستند، به شکل نیرومند و سریعی عمل کند. ورزشکاران رشته­هایی مثل: بسکتبال، والیبال، دوهای سرعت، پرش

ارتفاع، اسکی،  شنا و سایر ورزش­هایی که به توان بالایی نیاز دارند، از این نوع تمرین­ها بسیار سود می­برند. از مزایای دیگر تمرین­های پلایومتریک، نوع حرکت­های آنست.

در این روش تمرینی، حرکت­هایی چون: لی­لی کردن، پریدن، جهش با یک پا، جهش با هر دو پا و تاب خوردن وجود دارد که آموزش و یادگیری آن­ها نیز بسیار آسان است(شارکی، 1374).

از طریق این تمرین­ها ورزشکار قادر خواهد بود انقباض درون گرای[5]  قوی­تری را پس از انقباض برون گرا[6] اعمال کند. از این­رو با توجه به این­که تمرین­های پلایومتریک منجر به افزایش توان می­شود، نقش این شیوه­ی تمرینی در مهارت­هایی مانند شنا ] و نجات غریق[ که عامل توان در آنها نقش اصلی را ایفا می­کند مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده که این تمرین­ها در بهبود رکورد و پیشرفت ورزشکاران مؤثر است(کاستیل و همکاران، 1369).

بیان مسئله:

برای این که ناجی غریق[7] بتواند به سرعت شنا کند باید قادر باشد نیروی زیادی را به سرعت و با شدت کافی از طریق دست­ها و پاها برای پیشروی در آب به کار ببرد. به بیان دیگر برای پیشروی در آب به قدرت و سرعت انقباض نیاز دارد که هر دو عامل را می­توان از طریق تمرین­های پلایومتریک بهتر افزایش داد (امیرخانی، 1381).

به­طور کلی تمرین­های پلایومتریک، تمرین­ها یا حرکت­هایی هستند که برای دست یابی به نوعی از حرکت واکنشی- انفجاری، قدرت و دامنه حرکتی را با یکدیگر پیوند می­دهد. از تمرین­های پلایومتریک اغلب به عنوان تمرین­های پرشی و پرش­های عمقی یاد می شود در حالی که هر تمرین یا حرکتی که از بازتاب کششی برای تولید واکنش انفجاری استفاده کند، نوعی تمرین پلایومتریک است (بومپا، 1382). با توجه به این­که در عملیات نجات غریق اکثر انقباض­های عضلانی از نوع درون­گرا می­باشد و این مهارت به هماهنگی عصبی عضلانی بالایی نیاز دارد؛ تمرین­های پلایومتریک باعث افزایش نیروی انقباض درون­گرا (کوتاه شونده) و افزایش هماهنگی عصبی- عضلانی می­شود و پژوهش­های انجام شده روی تمرین­های مختلف ورزشی در زمینه­ی این تمرین­ها، بیانگر اثر مثبت آنهاست(بومپا، 1382).

از سوی دیگر بهبود توان از عناصر مهم افزایش قابلیت اجراهای ورزشی است که به صورت حاصل ضرب نیرو در سرعت بیان می­شود. توان عضلانی برای پرتاب­ها، پرش و ضربه­ها ضروری است.  به­علاوه توان برای تغییر جهت سریع و افزایش شتاب و حرکت در شروع رشته­هایی مثل دوهای سرعت و شنا در مسافت های کوتاه مدت نیاز است.

از آن­جا که در رشته­ی نجات غریق، هدف ناجیان غریق، رساندن رکورد به پائین­ترین حد ممکن است، در نتیجه فرد ناجی باید از توان و آمادگی بی­هوازی بالایی برخوردار باشد تا بتواند از عوامل سرعت جسمانی در این رشته به خوبی استفاده کند(چو، 1378).

با در نظر گرفتن اوقات استراحت کم و عدم دسترسی همه­ی ناجیان به وسایل بدن سازی(وزنه)واحتمال آسیب­دیدگی آن­ها در اثر کار با وزنه،  یکی از دغدغه­های آن­ها راجع به مفید بودن تمرین­های بدن­سازی بدون وزنه جهت بالا بردن توان بدنی و بهبود رکوردها می­باشد.

تمرین­های پلایومتریک بر توان بی­هوازی افراد تأثیر دارد (رابینسون و همکاران 2004 ، ماساموتوو همکاران 2003، میلر2002، شهدادی 1378، آروین1377). اما در شرایط محیطی و اجتماعی مختلف این تأثیر یکسان نیست. با توجه به زودبازده بودن و عدم نیاز به وسایل خاص، این سوال مطرح می شود که:

آیا انجام تمرین­های پلایومتریک در آب، به اندازه­ی انجام این تمرین­ها در خشکی، موجب بهبود توان بی­هوازی ناجیان غریق و ارتقاء رکورد­های آن­ها می­شود؟ با توجه به این مسأله، پژوهشگر قصد دارد تأثیر دو روش تمرین پلایومتریک درون آب و خارج از آب را در توان بی­هوازی ناجیان غریق مورد بررسی و مقایسه قرار دهد تا چنان چه تفاوت معنا داری را مشاهده نمود بر اساس آن به ناجیان پیشنهاد کند تا از آن تمرین خاص استفاده نمایند.