پایان نامه رابطه بازدهی پورتفوی سهام و نسبت های مالی آن در بورس اوراق بهادار تهران

امروزه رسیدن به اهداف اقتصادی هر کشوری بدون مشارکت عمومی افراد آن کشور امری امکان ناپذیر است. یکی از راه های مشارکت افراد در توسعه اقتصادی، سرمایه گذاری در بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار می باشد، چرا که از این طریق پس اندازهای کوچک و سرگردان به سمت فعالیت های مولد و تولیدی راه پیدا کرده، چرخ تولید و اقتصاد به حرکت در می آید.

یکی از مباحث مهمی که تصمیمات سرمایه گذاران را تحت تأثیر قرار می دهد، بازده سهام است؛ زیرا اهمیت زیادی در افزایش ثروت سهامداران دارد. به همین دلیل محققان و دانشمندان مالی در پی یافتن متغیرهایی هستند که از طریق آنها، بازده سهام را در دوره های آتی پیش بینی کنند. نسبت های بازار گروهی از این متغیرها می باشند که برای پیش بینی بازده سهام و پورتفوی سهام در بازارهای سرمایه کاربرد دارند. در این راستا این پایان نامه سعی بر آن دارد که به بررسی رابطه بین نسبت های بازار پورتفوی سهام (نسبت های قیمت به سود، قیمت به فروش، قیمت به جریان نقدی، قیمت به ارزش دفتری پورتفوی سهام و سه نسبت مالی حاصل از تجزیه نسبت قیمت به فروش) و بازدهی آن پورتفوی بپردازد.

بیان مساله پژوهشی

یکی از اهداف و آرمان های بازارهای سرمایه تخصیص بهینه و درست منابع مالی است؛ بدین معنی که منابع مالی متوجه مناسب ترین و پربازده ترین بخش های بازار شود. با توجه به این امر و همچنین علاقه و نیاز سرمایه گذاران به دستیابی به معیارهایی مناسب برای ارزیابی سهام های پربازده و سرمایه گذاری در شرکت هایی که از آینده ی مالی بهتری برخوردار باشند؛ استفاده از نسبت های مالی و به خصوص استفاده از نسبت های بازار در بازارهای سرمایه ی کشورهای مختلف رواج گسترده ای دارد. آشنایی با این نسبت ها و میزان ارتباط آن ها با بازدهی آینده ی شرکت ها و سهام آن ها برای سرمایه گذاران امری ضروری است.

هدف از محاسبه نسبت های مالی این است که بتوان بدان وسیله درباره یک صورت مالی قضاوت کرد. نسبت های بازار که گروهی از نسبت های مالی هستند؛ به نسبتهایی گفته می شود که از ارتباط بین یک قیمت بازاری (مانند قیمت یک سهم و یا ارزش کل شرکت) و یک محرک ارزشی شرکت (مانند درآمد، سود و غیره) به دست می آیند. بنابراین نسبت های مذکور، یک مقیاس ترکیبی هستند که اطلاعات کلی درباره ارزش شرکت را در مقایسه با شرکت های رقیب فراهم می کنند.

پژوهش های گسترده ای در زمینه تشریح رفتار بازده سهام عادی صورت گرفته است که حاصل این تحقیقات ارائه مدل هایی است که دستخوش انتقادها و حمایتهای مختلفی بوده است. یکی از معروفترین این مدل ها، مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) است. نتایج پژوهش-های گذشته در امریکا، ژاپن و سایر کشورهای پیشرفته حاکی از این است که این مدل توانایی لازم برای پیش بینی بازده سهام را ندارد و باید علاوه بر بتا متغیرهای دیگر را نیز در نظر گرفت. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که متغیرهایی مانند اندازه، نسبت سود به قیمت سهام، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، نسبت جریان نقدی به قیمت سهام و غیره؛ بازده سهام را بهتر از مدل CAPM پیش بینی می کند.

توضیحات گوناگونی در زمینه ی قدرت پیش بینی کنندگی این متغیرها برای پیش بینی بازدهی سهام ارائه شده است. به عنوان مثال فاما و فرنچ (1993) معتقد هستند که صرف ریسکی که به کمک مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای شارپ و لینتنر4 به عنوان پاداش منطقی ریسک در نظر گرفته می شود به طور کامل قابل توضیح نیست و ارتباطی که بین متغیرهای بنیادی و بازدهی سهام وجود دارد، نشانگر پاداش تحمل ریسک است. استفاده از نسبت های بازار برای پیش بینی بازدهی سهام رواج زیادی دارد که می تواند بنابر دلایل زیر باشد:

- برای محاسبه ی آن به زمان کمتر و منابع کمتری نسبت به تنزیل جریان های نقدی نیاز است.

- کاربرد آنها آسانتر است.

- دفاع از آن آسانتر است.

- وضعیت حال حاضر بازار را منعکس می کند.

پژوهش های زیادی در مورد بررسی توانایی نسبت های مالی و بازار در ارزیابی وضع مالی شرکت ها و پیش بینی آینده ی مالی آن ها در بازارهای پیشرفته مالی دنیا صورت گرفته است. ارتباط معنی داری که بین متغیرهای بازار و بازدهی سهام وجود دارد؛ دلالت بر این دارد که کاربرد این متغیرها برای پیش بینی بازدهی آینده سودمند است. از طرف دیگر تفاوتی که بین قدرت پیش بینی کنندگی این متغیرها وجود دارد حاکی از آن است که برخی از این متغیرها برای پیش بینی بازدهی آینده سهام نسبت به سایر متغیرها از اهمیت نسبی بیشتری برخوردار هستند. اما پژوهش هایی که در زمینه ی ضرایب بازار در ایران صورت گرفته بسیار اندک و ناچیز بوده و کاربرد بسیاری از این نسبت ها در بازار سرمایه ایران هنوز ناشناخته است.

از آن جایی که بسیاری از سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران با این نسبت ها آشنایی ندارند و با دانستن این موضوع که اهمیت مدیریت پورتفوی سهام نسبت به تجزیه و تحلیل تک تک سهام، با ظهور سازمان های مالی و صندوق های سرمایه گذاری در بازار سرمایه ایران روز به روز بیشتر می شود، هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بین نسبت های بازاری و بازدهی پورتفوی سهام است.

کلید واژه ها

واژه های کلیدی پژوهش به شرح زیر است:

قیمت سهام

عبارت است از قیمت معاملاتی سهام، که هر سهمی به همین قیمت در بورس معامله می شود. قیمت هر سهم که به طور روزانه در تابلوی بورس اوراق بهادار منعکس می شود، قیمت آخرین معامله ای است که بر روی سهم مذکور انجام شده است.

نسبت های بازار

نسبت هایی است که از ارتباط بین قیمت بازار (مانند قیمت یک سهم و یا ارزش کل شرکت) و یک محرک ارزش شرکت (مانند درآمد، سود و غیره) به دست می آید.

بازدهی پورتفوی سهام

از میانگین موزون بازده تک تک دارایی ها به دست می آید به طوری که وزن به کار رفته برای هر بازده، نسبتی از سرمایه گذاری انجام شده در دارایی مذکور است.

جریان نقدی هر سهم

از حاصل جمع سود هر سهم (EPS) با میزان استهلاک دارایی های مشهود و کاهش ارزش دارایی های نامشهود هر سهم به دست می آید.

بازده سهام

عبارت است از جمع درآمدی که سرمایه گذار طی دوره نگهداری، به صورت درصدی از قیمت خرید سرمایه گذاری در آغاز دوره نگهداری به دست می آورد.

سود

در این تحقیق سود عبارت است از سود خالص پس از کسر مالیات که از فرآیند حسابداری به دست می آید و در صورت های مالی ارائه می شود.

نسبت های بازار و سبد سهام

نسبت های بازار و معیارهای ارزشیابی مانند نسبت قیمت به سود، نسبت قسمت به فروش، نسبت قیمت به جریان نقدی هر سهم و نسبت قیمت به ارزش دفتری، به تحلیلگر در فرآیند انتخاب سهام کمک می کنند. از آنجا که هر یک از نسبت های قیمت و یا متغیرهای بنیادی، از دیدگاهی خاص به ارزشیابی و ارزش گذاری سهام می پردازند، تحلیلگران از چندین معیار ارزشیابی برای انتخاب سهام استفاده می کنند. فرآیند انتخاب سهام معمولاً شامل استفاده از معیارهای ارزشیابی و نیز بررسی متغیرهای بنیادی که تفاوت میان معیارهای ارزشیابی شرکت های مختلف را توضیح می دهند، می باشد و به دلیل تفاوت هایی که در هر یک از این نسبت ها وجود دارد؛ برای تشکیل سبد سهام، مدیریت دارایی و انتخاب سهام معمولاً از چندین نسبت بازار یا شاخص های ارزشیابی نسبی استفاده می شود.