پایان نامه بررسی جایگاه و سهم ادبای گرگان در ادبیات عرب در دوره عباسی

پایان نامه بررسی جایگاه و سهم ادبای گرگان در ادبیات عرب در دوره عباسی

چکیده پایان نامه

این پایان نامه مشتمل بر ذکر نام دهها نفر از ادبای گرگان و نیز بررسی جایگاه و سهم آنان در ادبیات عرب از سال 132 هـ الی 656 هـ که به دوره عباسی اختصاص دارد می باشد. با عنایت به تحولات گوناگون منطقه گرگان در طی قرون گذشته، نخست شرحی از موقعیت جغرافیایی و تاریخی این منطقه  که هم اکنون به نام استان گلستان شناخته می شود، آمده است. بحث درباره اوضاع علمی و ادبی و فرهنگی گرگان در فصول پایان نامه به شکل تفصیلی گنجانده شده است.

موضوعات متنوعی در این پایان نامه آمده است که از جمله می توان به نامهای متعدد گرگان و تغییرات حاصله در مقاطع زمانی مختلف، علل و میزان رواج ادبیات عرب در گرگان ، مروری بر مهمترین ادبا و علمای منطقه گرگان و شرح مختصری راجع به آنان با توجه به اسناد تاریخی موجود، علوم مورد تدریس و شیوه های آموزشی، گزیده ای از اشعار ادبا و شعرای گرگان و چندین سرفصل دیگر اشاره نمود. 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                    صفحه

چکیده

مقدمه

1. فصل اول ـ کلیات

1-1- اهمیت تحقیق ........................................................................ 2

1-2-ضرورت تحقیق و پیشینة آن.......................................................... 2

1-3- روش تحقیق ......................................................................... 3

1-4- هدف تحقیق .......................................................................... 4

1-5- مشکلات و موانع تحقیق............................................................. 5

2. فصل دوّم ـ وضعیت جغرافیایی وتاریخی گرگان در عصر عباسی 

2-1- گرگان و استرآباد در عصر عباسی .................................................. 7

2-2-موقعیت جغرافیایی گرگان در عصر عباسی......................................... 8

2-2-1-نقشه ایالت گرگان در عصر عباسی .......................................... 10    

2-2-2- نقشه و تقسیمات سیاسی فعلی استان گلستان.............................. 11

2-3-3- اظهار نظر بزرگان علمی وادبی درکتب مختلف در مورد گرگان ........... 12

2-3- موقعیت تاریخی گرگان در عصر عباسی........................................... 14

2-3-1-کیفیت جنبش و شکل گیری عباسیان......................................... 17    

2-3-2- حکومتهای مختلف گرگان در عصر عباسی ................................ 19

الف) طاهریان (206-259 هـ)...................................................... 19

ب) صفاریان (245-393 هـ)....................................................... 20

ج) آل بویه (320- 447هـ)......................................................... 20

د) سامانیان (279-375هـ).......................................................... 21

2-3-3- مقامات عالی گرگان در عصر عباسی............................................ 22

2-3-4- شخصیتهای متنفذ گرگانی در عصر عباسی...................................... 23

2-3-5- فرمانروایان بنی عباس در گرگان................................................ 24

2-3-6- خلافت هارون الرشید و برخی خلفای عباسی ................................ 24

3. فصل سوم : اوضاع علمی، ادبی و فرهنگی گرگان در عصر عباسی

3-1- فضای علم و ادب گرگان ........................................................... 27

3-2- خط، زبان، علوم و ترجمه کتب علمی درگرگان  ................................. 32

3-3- نگاهی به برخی آثار وکتب  علمی ، ادبی ، تاریخی و ... درعصر عباسی....... 34

3-3-1- کتب علمی ، ادبی ، تاریخی و... در سراسر ایران.......................... 34

3-3-2- کتب علمی ، ادبی ، تاریخی و... در گرگان................................. 35

3-4- نگاهی به برخی جلسات و شیوه های آموزشی در گرگان در عصر عباسی...... 38

4. فصل چهارم : زبان وادبیات عربی درگرگان در عصر عباسی

4-1-وضعیت زبان و ادبیات عربی در ایران در سراسر ایران ........................... 44

4-2-وضعیت زبان و ادبیات عربی درگرگان ............................................ 44

4-3- وضع کلی آموزش در گرگان درعصر عباسی ..................................... 47

4-4- تدریس در گرگان در عصر عباسی................................................. 49

4-5- نوع علوم مورد تدریس در گرگان در عصر عباسی................................ 51

4-6-تأثیر عصر تفسیرنویسی عربی در گرگان در عصر عباسی بر ادبیات عربی...... 53

4-7- علل رواج زبان وادبیات عرب در گرگان درعصر عباسی........................ 54

4-7-1- حکومت علویان در گرگان .................................................. 54

4-7-2- علاقمندی حاکمان ............................................................ 55

4-7-3- شرایط اقلیمی ................................................................. 56

4-7-4- سفر ادبا و علمای بزرگ ایران به گرگان ................................... 56

4-7-5- وضعیت مناسب امنیتی ....................................................... 56

4-7-6- سفرگرگانی ها به کشورهای عربی .......................................... 57

4-7-7- علاقه مندی مردم ............................................................. 57

5. فصل پنجم : بررسی جایگاه وسهم ادبای گرگان در ادبیات عرب در عصر عباسی

5-1- مشهورترین ادبای ایران در عصر عباسی ........................................... 59

5-2- رجال و ادبای مشهوری که به گرگان آمدند ....................................... 60

5-3- تعامل ادبای گرگان با ادبای سایر نقاط ایران در عصر عباسی ................... 63

5-4- مشهورترین ادبای گرگان در عصر عباسی ......................................... 65

5-5- مولفین و مدرسین بزرگ گرگان در عصر عباسی ................................. 72

5-6- بررسی نقش وجایگاه تعدادی از ادبای گرگان در ادبیات عرب  ................ 74

5-7- گزیده شعر برخی از ادبای گرگان در عصر عباسی ............................... 85

6. فصل ششم ـ نتیجه گیری وپیشنهاد

6-1- نتیجه گیری ........................................................................... 91

6-2- پیشنهاد................................................................................. 93

6-3- فهرست ادبا و علما ................................................................... 94

6-4- فهرست آثار مهم ادبی و علمی ..................................................... 102

 فهرست منابع و مآخذ........................................................................ 107